En İyi Eğitim Modelinin Liberal Sanatlar Olduğuna Dair

Günümüz eğitim sisteminde tonlarca bilgi öğrencilere adeta kafasına sokulurcasına öğretilmeye çalışılıyor. Öğrenciler öğrendikleri bilgileri maksimum 1-2 seneye tümüyle unutmuş olur ve bu bilgileri hayatına bir nitelik kazandırmak için değil, öğrendiği bilgileri sınavda kağıda kusması için öğretiyoruz ve buna da eğitim diyoruz. Gerçekten saçma sapan gereksiz bir eğitim sistemi bu.

Size orta çağda uygulanan "liberal arts" eğitim modelini tanıtmama izin verin. Liberal kelimesi burada "güzel" ve "hür" anlamlarına gelir. Politik bir anlam taşımaz. Yani hür sanatlar da diyebiliriz.

Eğitim ve öğretimin üç temel amacı şunlardır:

1) Günlük hayatta sık sık kullandığımız ve karşımıza çıkan bilgiler öğretilmelidir.
2) Ömür boyu unutulmayacak bilgiler öğretilmelidir
3) Eğitim insanları daha erdemli yapmalıdır.

Şimdi bu ilkelere göre öğretilmesi gereken dersleri yazıyorum:

- Aritmetik: Hayatımızın her alanında mutlaka hesap yaparız. Alışverişe giderken, aylık ev muhasebemizi yaparken, araba satın alırken vereceğimiz paranın buna değip değmeyeceğini düşünürken aritmetike (temel matematik) başvururuz. Yani ilk 2 ilkeyi sağlıyor mu, evet.

- Retorik: insanı insan yapan şey konuşmaktır. Ölene dek konuşuruz insanoğlu olarak. Peki retorik nedir? Retorik hitabet sanatıdır, konuşma sanatıdır. Retorik bilirsek daha etkili ve şairane konuşuruz. Retorik bilen biri retorik bilmeyene göre hayatta daha başarılı olur.

- Mantık: İnsanı insan yapan bir diğer özellik düşünmektir. Peki, düşünmek iyi güzel ama asıl önemli olan nasıl düşündüğümüzdür. Yanlış akıl yürütürsek yanlış muhakemeye varırız. Doğru düşünürsek doğru sonuca varırız. Mantıka "doğru" düşünme sanatı da denebilir. Hayatımız boyunca düşünen varlıklar olarak doğru kararlar verebilmek için mutlaka mantık bilmeliyiz.

- Gramer: Konuştuğumuz dilin yapısını bilmez isek karşı tarafa düşüncelerimizi net şekilde aktaramayabiliriz. Gramere dil bilgisi de denebilir. Gramer bilmeyen adam Türkçeyi bozuk yazar, bozuk konuşur.

- Yabancı dil: Ömür boyu yalnızca anadille sınırlı kalmak bilgi ve kültür fakirliğine yol açar. Düşünün sadece Türkçe biliyorsunuz ve sadece Türkçe kaynaklardan yararlanabiliyorsunuz. Lakin İngilizce bilen biri Türkçe kaynakların dışında İngilizce kaynaklara da erişebilir. Bu da ingilizce bilen kişinin sizden daha bilgili ve kültürlü olmasına yol açar. Yani ne kadar dil bilirsen o kadar bilgiye ulaşma imkanına sahip olursun.

- Etik: Hayatımız boyu yaptığımız davranışlarımız, hal ve tavırlarımız hayatımızı etkiler. Etik felsefenin alanıdır. Etik bilirsek nerede nasıl hareket edeceğimizi, neyi yapıp yapmayacağımızı biliriz. Etik bilmeyen kişiler ya hayatı boyunca aptalca hareketlerde bulunur ya da suça karışır.

- Müzik: müzik ruhun gıdasıdır. müzik bilen adam hislerini notalara dökebilir. Müzik bilmeyen veya dinlemeyen insanlar daha huysuz ve sinirli olur. Çünkü onlar duygularını yansıtacak bir yer bulamazlar haliyle biriken duygular psikolojik sıkıntılara sebebiyet verir.

- Astronomi: Ayı, güneşi ve yıldızları incelemek evrendeki nizamı ve düzeni anlamamızı sağlar. astronomi bilen biri güneş ve ayın hareketlerini, evrendeki nizamı hayatına uyarlamaya çalışır. Astronomiden kastım daha çok ayın evreleri konumu ile güneşin konumunu incelemektir.

   Bu sebeplerden ötürü liberal sanat eğitimi bana her zaman daha iyi geliyor. Öğrencilere ve papillere dünyanın bilgisini tek celsede yığmak yerine, sadece işine ömrü boyunca yarayacak, her zaman kullanacağı bilgileri öğretmek daha akıllıca geliyor. Yukarıda sıraladığım bilim ve sanat dalları ömürleri boyunca kullanacakları bilgileri içeriyor. Yukarıdaki alanlara ek olarak ilk yardım, anatomi, dövüş sanatları da ekleyebiliriz. İleride bu konuyu detaylandırmayı amaçlıyorum. Şimdilik bu yazı böyle olsun.